The Elements of Style'ın hikayesi 1918 yılında başlıyor. Cornell Üniversitesi'nde İngilizce profesörü olan William Strunk Jr. 1918'de bir İngilizce yazım rehberi hazırlamış ve derslerinde kullanmak üzere 1919'da yayınlamıştı. Bir sene sonra, yani 1920'de, Harcourt tarafından 52 sayfalık bir eser haline getirilen The Elements of Style üniversite dışında da satın alınabilir oldu. Strunk, editör Edward A. Tenney ile beraber çalışarak kitabı revize etti ve 1935'te The Elements and Practice of Composition adıyla ve yenilenmiş içeriğiyle tekrar yayınlandı.
Kitap Cornell Üniversitesi öğrencileri arasında ünlü olsa da ülke genelinde bir ses getirmiş değildi, ta ki 1959'da yeniden revize edilene kadar. Strunk hayatını 1946 yılında kaybetmişti, dolayısıyla kitabın o zamanki yayıncısı Macmillan kitabı revize etme görevini bir başkasına verdi: 30 seneyi aşkındır The New Yorker'da yazan ve 1953'te Newbery Medal kazanmış olan Elwyn Brooks White'a. Cornell mezunu olan E. B. White bu küçük kitaba ve yazarına aşinaydı, kitabın 1979 baskısı için yazdığı önsözde şöyle anlatıyor:
Birinci Dünya Savaşı'nın sonlarına doğru Cornell'de öğrenciyken İngilizce 8 adında bir ders aldım. Dersin profesörü William Strunk Jr.'dı. Ders için gerekli olan okuma kitabı ise yazarın profesörün kendisi olduğu The Elemetns of Style adında ince bir ciltti. Yıl 1919'du. Kitap o günlerde kampüste "küçük kitap (the little book)" olarak biliniyordu, vurgu küçük kelimesindeydi. Yazar tarafından özel olarak yayınlanmıştı.
Dersi geçtim, üniversiteden mezun oldum ve kitabı unuttum ama profesörü değil. Otuz sekiz yıl kadar sonra, Macmillan beni kitabı üniversite piyasası ve genel pazar için revize etmekle görevlendirdiğinde kitap hayatımda tekrar ortaya çıktı. Bu arada Profesör Strunk ölmüştü.
Kitabın 1959'da yayınlanan ve üzerinde Strunk & White yazan edisyonu Amerika'da yaklaşık 2 milyon sattı. 3 baskı sonra toplam satış miktarı 10 milyonu geçmişti. Bu süreçte kitabın revize edilmesine de devam edildi. Ben çeviriyi yaparken metnin dördüncü edisyonunun kullanıldığı ve Maira Kalman tarafından resimlendirilen 2005 Penguin baskısını dikkate aldım (ISBN: 1-59420-069-6).
The Elements of Style her ne kadar birçok kişi ve kurum tarafından defalarca övülse de başlıkta kullandığım "İngilizce yazımının başucu kitabı" ifadesinin iddialı olduğunun farkındayım. Zaten kitabı yerden yere vuran isimler de yok değil, Edinburgh Üniversitesi'nde dilbilim profesörü ve aynı zamanda The Cambridge Grammar of the English Language'ın yazarlarından biri olan Geoffrey K. Pullum bunlardan biri mesela. Ancak kitabın birçok önemli yazım kuralını oldukça kısa ve açıklayıcı bir şekilde bir araya getirdiğini de kabul etmek gerek.
Benim The Elements of Style ile tanışmam ise yüksek lisans tez danışmanımın mutlaka okumalısınız listesinde yer almasıyla oldu. Kitabın Türkçe baskısı yok, yayıncılarımız İngilizce yazımı üzerine rehberlik eden bir kitabı çevirmeyi gerekli görmemiş olsa gerek. Ancak kitabı okudukça en azından içerdiği kuralları kısaca Türkçeye çevirsem nasıl olur diye bir merak sardı beni. Ben de nereye kadar ilerleyeceğime emin olamasam da en azından denemiş olmak için başladım bu işe.
Kitabın benim temel aldığım baskısı altı ana bölümden oluşuyor:
- Temel Kullanım Kuralları
- Kompozisyonun Temel İlkeleri
- Biçim Üzerine Birkaç Mesele
- Sıklıkla Yanlış Kullanılan Kelimeler ve İfadeler
- Üsluba Yönelik Bir Yaklaşım
- Yazım
Bu bölümlerin ilk üçünü çevirdim ve bloga ekledim, üstten tıklayarak da erişebilirsiniz. Ancak burada belirtmem gereken çok önemli iki şey var. İlki ben bir çevirmen değilim, İngilizcede bir yetkinliğim kesinlikle yok. Dolayısıyla burada gördüğünüz çevirilerin tamamen amatör biri tarafından yapıldığını bilmeniz gerekiyor. Bu yüzden çevirileri belli aralıklarla ve belki dışarıdan gelecek düzeltmelerle de güncelleyebilirim. Diğer mesele de The Elements of Style anadili farklı olan okurlara İngilizce öğretmeyi değil , zaten İngilizce bilen okurlara bu dilde nasıl daha iyi yazabileceklerini öğretmeyi amaçlıyor. Ben de çevirirken okuyacak kişilerin belli bir İngilizce bilgisine sahip olduğunu varsayarak hareket ettim, çünkü böylesi benim için de daha kolay olacaktı. Bu nedenle örnekleri Türkçeye çevirmeye gerek duymadım. Bana göre orada önemli olan cümlenin anlamından ziyade İngilizce olarak nasıl ifade edildiği, anlamı Türkçeye çevirsem de çok bir şey fark etmeyecekti.
Dediğim gibi henüz kitabın ilk üç bölümünü tamamladım. Dördüncü bölüm diğerlerine göre daha uzun ve zorlayıcı olduğu için yavaş ilerliyorum, bitirdiğim zaman onu ve tabi beşinciyi de ekleyeceğim. Son bölüm sadece bir sayfa kelimenin nasıl yazılması gerektiğini içerdiği için onu eklemem sorun olmayacaktır. Ancak eğer gerçekten İngilizce bir tez ya da makale yazacaksanız benim çevirilerim yerine kitabın orijinalini edinip okumanızı şiddetle tavsiye ederim, bu çeviriler size sadece bir fikir verebilecektir.Gördüğünüz hatalar için bana ulaşırsanız çok sevinirim, böylece daha sağlıklı bilgi sahibi olabilir herkes. Eğer yerli bir yayıncı bu kitabın telifine sahipse ya da yayınlama amacıyla telifi alırsa çeviriyi kaldırmam için bana ulaşabilir, kitabın derli toplu bir Türkçe baskısının olması ben dahil herkesi çok daha mutlu edecektir. e-Posta adresim: bfmermer@outlook.com.
Umarım bu çalışmanın birilerine faydası olur. Sevgiler.
Yorumlar
Yorum Gönder